-
winny i winien10.01.201410.01.2014Szanowni Państwo,
które sformułowanie jest poprawne: „Ktoś jest winny pieniądze” czy „Ktoś jest winien pieniądze”? Czy słowa winien i winny można stosować zamiennie, gdy mówimy o czyjejś winie, np. „On jest temu winny”?
Z wyrazami szacunku,
Michał Janczewski -
By czy żeby?
2.01.20232.01.2023Dzień dobry,
zauważyłam, że w pracy często na pytania: „Czy dokumenty dotarły?” odpowiadam: „Nie widzę by dokumenty dotarły”. Zaczęłam mieć wątpliwości czy zdanie to jest poprawne. Kolega sugerował abym zamieniła „by”" na „żeby”. Czy takie użycie „by” jest poprawne?
-
by z formami osobowymi19.03.200919.03.2009Szanowna redakcjo,
zafrapowało mnie takie oto zdanie, które zostało napisane w jednym ze znanych tygodników: „Ostatnio pojawił się pomysł stworzenia muzeum – drewnianej chaty, w której pokazane zostałoby życie tego germańskiego plemienia”. Zastanawia mnie łączny zapis -by z czasownikiem zostało. Jeśli dobrze zrozumiałem reguły zawarte w Waszej poradni językowej, owe cząstki z czasownikami nieosobowymi piszemy rozdzielnie. Bardzo proszę o odpowiedź.
-
były5.05.20065.05.2006Czy poprawne jest wyrażenie państwo byłego Układu Warszawskiego? Wątpliwości biorą się stąd, że zestawienia była żona (były mistrz, alkoholik, członek itp.) oznaczają osoby, które straciły jakąś cechę, ale wciąż istnieją. O zmarłym nikt nie powie były mąż, były papież. Podobnie nie istnieje nic, co można by nazwać byłym Układem Warszawskim (byłym ZSRR, byłą Jugosławią).
-
by-pass18.02.200218.02.2002Proszę Państwa, w języku technicznym często używane jest słowo bypass (z języka angielskiego) i pisane jako bajpas. Czy poprawniej jest kanał obejściowy (obejście) – tak ja uważam, ale inżynierowie często stosują – nawet w oficjalnych tłumaczonych dokumentacjach – bajpas lub piszą bypass.
Co ciekawe, w tej chwili mam tekst niemiecki o kotle odzyskowym i jest w nim użyte słowo angielskie bypass, w pisowni niemieckiej bez spójnika, by-pass. Niemcy dawniej stosowali Umleitung, co jest polskim odpowiednikiem obejścia (przewód obejściowy), a w dużych kotłach kanał obejściowy.
Pytanie brzmi: czy wolno i jest elegancko używać słowa bypas i jak pisać? – Chyba przez jedno s?
Zbigniew Rataj
Politechnika Śląska – nauczyciel akademicki. -
winien czy powinien?7.02.20037.02.2003Która wersja jest poprawna? „Pracownik winien założyć kask” czy „Pracownik powinien założyć kask”?
-
by, aby, żeby27.02.201327.02.2013Witam,
czy słowa by, żeby, aby mają takie same znaczenie i można ich używać zamiennie? -
-by ze spójnikami5.09.20075.09.2007WSO podaje, że -by piszemy łącznie z „niektórymi” spójnikami – par. [161]. Listę dopełniają:
– hasła słownika: ależby, aniżeliby, bądźby, bowiemby, coby, jakożby, jakżeby, jednakowożby, natomiastby, niźliby, przetoby, toćby, wszakby, wszelakoby, chyba żeby,
– nieodnotowane, lecz analogiczne: aczby, boćby, inoby, jenoby, lubby (=bądźby), niemniejby (=jednakby), wszakżeby.
Zatem byłoby chyba trafniej „ze spójnikami, z wyjątkiem spójników łącznych, np. i, oraz, tudzież, jak też, a także – czy tak? -
-by z partykułami26.05.200326.05.2003Czy w zdaniach pytających typu „Czy bym skorzystał?” cząstkę -bym piszemy razem, czy oddzielnie? Jaka jest zasada?
-
-by z partykułami27.12.201427.12.2014Szanowni Państwo,
rozumiem, że chcąc trzymać się słownika ortograficznego, nie sposób oddać w pisowni różnic w użyciu partykuł z cząstką -by. Inaczej odczuwam takie połączenie w zdaniu „Samochodem chybabyś nie przyjechał” niż „[…] i wnuczkę moją […] do posłuszeństwa […] obowiązuję, chybaby pan chorąży orszański […] sławę swą splamił […]” (Potop). W drugim zdaniu chyba by znaczy chyba żeby i tu pisownia łączna pasuje mi bardziej niż w pierwszym.
Z wyrazami szacunku
Czytelnik